ด้วยพระราชดำริที่เปี่ยมด้วยความเมตตาและสายพระเนตรอันยาวไกลของกษัตริย์นักพัฒนาเช่นพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช รัชกาลที่ 9 ที่ทรงทอดพระเนตรเล็งเห็นในปัญหาของการทำไร่ฝิ่นบนดอยสูงว่าหากปล่อยให้มีการปลูกฝิ่นต่อไปก็จะยิ่งเป็นการทำลายป่าไม้และต้นน้ำลำธารให้เสื่อมโทรมลง รวมถึงเป็นการเพิ่มแหล่งในการเพาะปลูกฝิ่นและยาเสพติดให้มากขึ้น จึงได้พระราชทานทรัพย์ส่วนพระองค์เพื่อก่อตั้ง “โครงการหลวงพระบรมราชานุเคราะห์ชาวเขา” ขึ้นเพื่อดำเนินการวิจัย พัฒนาและจัดหาพันธุ์พืชเมืองหนาวมาให้ชาวเขาได้เพาะปลูกทดแทนการปลูกฝิ่น และเป็นการช่วยป้องกันไม่ให้ป่าไม้ต้นลำธารถูกทำลาย ตามแนวทางของพระราชดำริที่ว่า
“เรื่องที่จะช่วยชาวเขาและโครงการชาวเขานั้นมีประโยชน์โดยตรงกับชาวเขาเพื่อส่งเสริมและสนับสนุนให้ชาวเขามีความเป็นอยู่ดีขึ้น สามารถเพาะปลูกสิ่งที่เป็นประโยชน์และเป็นรายได้กับเขาเอง จุดประสงค์อย่างหนึ่งคือมนุษยธรรม หมายถึงให้ผู้อยู่ในถิ่นทุรกันดารสามารถมีความรู้พยุงตัวให้มีความเจริญได้ อีกอย่างหนึ่งเป็นเรื่องช่วยในทางที่ทุกคนเห็นว่า ควรจะช่วยเพราะเป็นปัญหาใหญ่คือปัญหาเรื่องยาเสพติด ถ้าช่วยชาวเขาปลูกพืชที่เป็นประโยชน์บ้างเขาจะเลิกปลูกยาเสพติด คือ ฝิ่น ทำให้นโยบายการระงับการปราบปรามการสูบฝิ่นและค้าฝิ่นได้ผลดี อันเป็นผลอย่างหนึ่ง”
นอกจากนี้งานสำคัญของโครงการหลวงเพื่อการเปลี่ยนแปลงผืนดินจากการปลูกไร่ฝิ่นก็คือการตั้งโรงอาหารหลวงเพื่อทำการแปรรูปหรือปรับปรุงผลผลิตเพื่อนำมาจัดจำหนายจนทำให้เกษตรกรชาวเขามีอาชีพและมีรายได้มากขึ้น และถือว่าเป็นการช่วยเกษตรกรชาวเขาจากากรเอารัดเอาเปรียบจากพ่อค้าคนกลาง โดยผลิตภัณฑ์แปรรูปจากโรงงานหลวงในรูปแบบอาหารสำเร็จรูปนั้นมีหลายชนิดอาทิเช่นน้ำมะเขือเทศเข้มข้นผลไม้เมืองหนาวบรรจุกระป๋อง ลิ้นจี่ลอยแก้ว ลำไยลอยแก้ว ข้าวโพดอ่อน หน่อไม้ หน่อไม้น้ำที่คนทั่วไปรู้จักกันดีในนามของผลิตภัณฑ์จากโครงการหลวง
อีกหนึ่งความภูมิใจของการจัดตั้ง โครงการหลวงที่มีวัตถุประสงค์เพื่อให้ชาวเขาเลิกปลูกฝิ่น นี้คือการได้รับรางวัลแมกไซไซ สาขาส่งเสริมความเข้าใจอันดีระหว่างประเทศ จนทำให้โครงการควบคุมยาเสพติดของสหประชาชาติได้ทูลเกล้าฯ ถวายเหรียญทองสดุดีพระเกียรติคุณในการแก้ไขปัญหายาเสพติดด้วยการปลูกพืชทดแทนฝิ่น ซึ่งถือเป็นอีกหนึ่งการยืนยันได้ถึงพระเมตตาและพระอัจฉริยภาพในการแก้ไขปัญหายาเสพติดได้เป็นอย่างดี
ปัจจุบันโครงการหลวงของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 ยังมีผลิตผลทั้งรูปแบบแปรรูปและไม่แปรรูปออกมาจำหน่ายมากมายทั้งผัก ดอกไม้เมืองหนาว ปลอดภัยสารพิษ สมุนไพร ถั่วและธัญพืช ผลไม้ เห็ด ผลิตผลปศุสัตว์ ผลิตผลป่าไม้ ดอกไม้แห้ง ผลิตภัณฑ์จากแฝก ไม้กระถาง ภายใต้ผลิตภัณฑ์สินค้าดอยคำและร้าน Golden place
